Դատարանի միջոցով իրավունքների պաշտպանությունն ուղեկցվում է ֆինանսական ծախսերով։ Երբեմն այդ անխուսափելի ծախսերը քաղաքացուն դրդում են զերծ մնալ դատական վեճերից և հրաժարվել այս ճանապարհով խնդիրներ լուծելուց։ Այս հոդվածը ուսումնասիրում է դատավարության հետ կապված ծախսերը:
Ինչու պետք է ինձ հետաքրքրի այս թեման:
Դատական կարգով խնդիրների լուծումը տարբեր դժվարություններ է պարունակում հասարակության տարբեր խմբերի համար։ Այնուամենայնիվ, դատական ծախսերը լուրջ խոչընդոտ են բնակչության 35% - ի համար: Էթնիկ փոքրամասնությունները համարվում են Վրաստանում սոցիալապես և տնտեսապես ամենախոցելի խմբերից մեկը, և այդ պատճառով արդարադատության հասանելիությունն էլ ավելի դժվար է նրանց համար։
Մեր մեկնաբանությունը
Արդարադատության մատչելիությունը լայն հասկացություն է, և այն միանշանակ ենթադրում է արդարադատության հավասար հասանելիություն ապահովելու պետության պարտավորությունը՝ անկախ անձի սոցիալական կամ տնտեսական կարգավիճակից:
Ի՞նչ պետք է իմանանք դատական ծախսերի մասին:
Արդարադատության մատչելիության համատեքստում կարևոր է ծախսերի երկու կատեգորիա.
Դատարան դիմելու հետ կապված ծախսեր.
Գործի քննության հետ կապված ծախսերը։
- Դատարան դիմելը վճարովի է: Կախված նրանից, թե ինչի հետ է կապված վեճը, անձը վճարում է օրենքով սահմանված գումար՝ պետական տուրք: Առաջին ատյանում տուրքը չի գերազանցում 3000-5 000 լարին։ Այս գումարը կրկնակի կրճատվում է մագիստր դատավորի վարույթում գտնվող գործերի համար: Վերաքննիչ և բարձրագույն ատյաններ դիմելու արժեքը շատ ավելի բարձր է։
Կան նաև բացառություններ, որոնք մարդուն ազատում են տուրքերից/վճարներից։ Օրինակ․
Վեճի կատեգորիա - ալիմենտի նշանակման հետ կապված վեճն ազատված է տուրքից.
Սոցիալական կարգավիճակ - սոցիալապես անապահով ընտանիքների տվյալների բազայում հաշվառված անձը ազատվում է տուրքից։
- Կողմին կարող է անհրաժեշտ լինել վճարել վկայի, փորձագետի, կոնկրետ ոլորտի մասնագետի գործի քննության հետ կապված ծախսերը կամ, օրինակ, դատարան ներկայացնելու համար ոչ վրացերեն փաստաթղթերի թարգմանության համար:
Հնարավո՞ր է նվազեցնել դատական ծախսերը
Դատարանը իրավունք ունի անձին հետաձգել, մասնակի կամ ամբողջությամբ ազատել մաքսատուրքի վճարումից և գործի քննության հետ կապված ծախսերից։ Սակայն նման անհրաժեշտությունը պետք է հիմնավորի ինքը՝ անձը՝ անառարկելի ապացույցներով։
Պետք է հաշվի առնել, որ կատարվելիք ծախսերը չեն ավարտվում մաքսատուրքերի, փորձագետների, փաստաթղթերի թարգմանության համար վճարվելիք գումարով։ Այն ներառում է նաև ոչ դատական ծախսեր և դրանց թվում, առաջին հերթին, փաստաբանի ծառայությունները։ Իրավական աջակցությունը արդարադատության հասանելիության անբաժանելի մասն է: Այս թեմայի մասին կխոսենք հաջորդ հոդվածներում։
Հոդվածը պատրաստվել է «Համայնքային կայունության բարձրացում էթնիկ փոքրամասնությունների տարածքներում տեղեկատվության և վերլուծության հասանելիության միջոցով» ծրագրի շրջանակներում, որը ֆինանսավորվում է Պատերազմի և խաղաղության լուսաբանման ինստիտուտի (IWPR) կողմից՝ Մեծ Բրիտանիայի կառավարության ֆինանսական աջակցությամբ: Տեքստում արտահայտված կարծիքները, բացահայտումները և եզրակացությունները միայն հեղինակներինն են և չեն արտահայտում IWPR-ի կամ Միացյալ Թագավորության կառավարության տեսակետները:
