Bu mövzu ilə niyə maraqlanmalıyam?

Etnik azlıqlarla məskunlaşmış bölgələrdə dövlət dilini lazımınca bilmək  bir Bu isə nəinki gündəlik kommunikasiya, habelə ali təhsilə, ictimai və özəl sektorda işləməyi və xidmətlərə kamil əlçatma problemini nəzərdə tutur.

Bunun üçün beynəlxalq standartları və ölkədə mövcud olan konteksti bilməyimiz əhəmiyyətlidir.

Rəyimiz

Etnik azlıqlar ölkənin sosio-iqtisadi həyatına əhəmiyyətli töhfə verə, bununla  bütün cəmiyyət  faydalana bilər. Bu demokratiyanın əhəmiyyətli elementidir, çünki birliyə, bərabərliyə və azlıqların kamil şəkildə inteqrasiyasına dəstək verir.

Beynəlxalq standartlar necədir?

Sosial və iqtisadi həyatda iştirak etmək hüququ

Etnik azlıqların inteqrasiyası üçün, onlar ölkənin sosial və iqtisadi həyatında iştirak etməli, habelə ölkənin qaynaqları və ümumi sərvətindən eynicür faydalanmalıdırlar. Eyni sosial və iqtisadi şəraitlərin və imkanların yaradılması Avropa İttifaqı ilə Assosiasiyalaşdırılmış razılaşmasında da  nəzərə alınmalıdır.

İşə əlçatımlılıq

Etnik azlıqların sosial və iqtisadi həyatda iştirak etmək əmək bazarına əlçatımlılığı, habelə özünüməşğulluq, biznesə başlamaq və həyata keçirmək imkanlarını nəzərdə tutur. Dövlətlərin işləmək sahələrində müsbət mexanizmlərini tətbiq etmək yolu ilə azlıqların iştiraklarını artırmaq, bərabər imkanların   mövcudluğunu  təmin etmək  öhdəlikləri var.  Daha konkret, bu tədbirlər təhsil  və ya yenidən hazırlamaq proqramlarını, maliyyənin ayırmasını, qrantlar almaq imkanlarını, kvotaları, vergi güzəştlərini və ya başqa proqramlarını  əhatə etməlidir.  Habelə,  Dövlət  etnik azlıqların dövlət qulluqlarında həm milli, həm də yerli səviyyədə işlə təmin edilməsinə dəstək verməlidir.

 Gürcüstanda nə kimi çağırışlar var?

Yoxsulluq

Etnik azlıqlar  yoxsulluq və  maliyyə çətinliklərini daha kəskin hiss edirlər.  Onların arasında işsizlik səviyyəsi də yüksəkdir. Halbuki  etnik azlıqlar arasında iş gücündən kənarda qalan şəxslərin nisbi payı, yerdə qalan əhali ilə müqayisədə, daha  aşağıdır.  Bu iki hal etnik azlıqların fəal şəkildə iş axtardıqlarını, lakin iş tapmaqda daha çox çətinlik çəkdiklərini göstərir.  Etnik azlıqlarla məskunlaşmış bölgələrdə (Kvemo kartli və Samtsxe-Cavaxeti) əhalinin təxminən 1/3 sosial cəhətdən müdafiəsizlər bazasında qeydiyyatdadır. Bu çağırışları ictimai əhval-ruhiyyənin son  araşdırması da təsdiqləyir. Ona görə, etnik azlıqlar qəsəbələrində hər dörddən bir  vətəndaşın ərzaq almaq üçün kifayət pulu yoxdur.

İşlə təmin

İşlə təmin edildikdə belə etnik azlıqların, bir qayda olaraq,  gəlirləri azdır, çünki onlar bir çox hallarda az gəlirli sahələrdə işləyirlər. Azlıqlar daha çox ev təsərrüfatlarında  işləyir  və ya publik təhsil müəssisələrində  fəaliyyət göstərirlər. Habelə son dövrlərdə xidmət sahələrində etnik azlıqların işlə təminin artması da nəzərə çarpır.  2022-ci ilin verilmişlərilə, etnik azlıqlarla məskunlaşmış bölgələrdə (Kvemo kartli və Samtsxe-Cavaxetidə) orta maaşlar ölkə miqyasında mövcud olan orta maaşdan bir neçə dəfə az idi. 2022-ci ilin  araşdırmalarından birinə əsasən isə,  sorğu olunan etnik azlıqların təxminən 60%-nin aylıq gəliri 400 lariyə qədər idi,  1000 laridən çox maaşı isə yalnız 6%-inin vardı.

Etnik azlıqların dövlət vəzifələrində işləmək göstəriciləri də aşağıdır. Bunu bir çox maneə şərtləndirir. 1+4 proqramı məzunları üçün stajorluq imkanları var. Lakin, proqram stajorluqdan sonra işlə təmini nəzərdə tutmur.

Beləliklə,  etnik azlıqlar üçün ölkənin sosial və iqtisadi həyatında bərabərcə iştirak etməyi təmin etmək üçün Dövlət sistemli bir siyasət hazırlamalıdır. Həmin sistem vətəndaşları yenidən hazırlamaq və işlə təmin üçün şəraitlər yaratmalıdır.

Məqalə “Etnik azlıqlarla məskunlaşmış bölgələrdə informasiya və təhlilin əlçatımlığı yolu ilə ictimaidayanıqlığın artırılması” layihəsi çərçivəsində Müharibə və Sülhü İşıqlandırma İnstitutu (IWPR) tərəfindən verilmiş fondlarla, Birləşmiş Krallıq Hökumətinin maliyyə dəstəyilə tərcümə edilmişdir. Məqalədə verilmiş düşüncələr, əsas faktlar və nəticələr yalnız müəlliflərə məxsusdur və onlar IWPR və Birləşmiş Krallıq Hökumətinin baxışlarını əks etdirmir.