Լիբերալ դեմոկրատիան հիմնովին փոխեց քաղաքական ներկայացուցչության շրջանակը։ Նա տեղ չի թողել հանրային կարիքների վրա աշխատելու համար։ Այս միտումը հանդիպում է նաև Վրաստանում։ Դա դրսևորվում է ընտրողների և քաղաքական էլիտայի օտարվածությամբ։ Աղքատությունն ու տնտեսական անհավասարությունը հասարակության հիմնական խնդիրն են, սակայն քաղաքական օրակարգը բաց է թողնում սոցիալական մտահոգությունները։
Այս հոդվածում մենք կփորձենք ցույց տալ, թե ինչպես է խորհրդարանի համար առաջնահերթությունը ձեզ ամենաշատը անհանգստացնում երկրում։
Ինչու՞ պետք է ինձ մտահոգի այս թեման:
Վերջին հետազոտության համաձայն՝ գների աճը, աշխատատեղերն ու աղքատությունը բնակչության ամենամեծ մարտահրավերներն են։ Յուրաքանչյուր երկրորդը բացասական է գնահատում երկրի տնտեսական վիճակը։ Բնակչության կեսը կասկածում է, որ կառավարությունը կկարողանա լուծել այդ խնդիրները։ Ի՞նչ կարող է անել խորհրդարանը և ինչ է անում իրավիճակը բարելավելու համար:
Մեր մեկնաբանությունը
Խորհրդարանը պատշաճ կերպով չի օգտագործում իր տրամադրության տակ եղած մեխանիզմները և փաստացի չի աշխատում աղքատության, գործազրկության և տնտեսական անհավասարության հաղթահարման ուղղությամբ։
Ի՞նչ կարող է անել խորհրդարանը։
Խորհրդարանը կարող է օգտագործել իր վերահսկիչ գործառույթները՝ այդ խնդիրների վրա աշխատելու համար։ Վերահսկողության հասցեատերը կարող է լինել երկրում սոցիալական և տնտեսական բարեկեցության համար պատասխանատու կառույցը։ Դա կարող է լինել կառավարությունն ամբողջությամբ՝ ի դեմս վարչապետի, ինչպես նաև էկոնոմիկայի և կայուն զարգացման նախարարությունը, օկուպացված տարածքներից հարկադիր վերաբնակների, աշխատանքի, առողջապահության և սոցիալական պաշտպանության նախարարությունը և այլն։ Խորհրդարանի անդամները կարող են օգտագործել վերահսկողության տարբեր մեխանիզմներ ինչպես անհատապես, այնպես էլ հավաքականորեն: Օրինակ՝ անհատ պատգամավորն իրավունք ունի հարցով դիմել պատասխանատու գերատեսչություններին, պահանջել երկրի սոցիալ-տնտեսական վիճակի վրա ազդող հարցերի պատասխանը։ Կանոնակարգը խորհրդարանի անդամներին հնարավորություն է տալիս համատեղ պարտավորեցնել պաշտոնյային գալ բարձրագույն ներկայացուցչական մարմին և հաշվետվություն ներկայացնել։ Օրենսդիր մարմինն իրավասու է հետաքննելու գործազրկության և տնտեսական իրավիճակի հետ կապված խնդիրները, համապատասխան մարմիններին առաջարկություններ ներկայացնելու, այդ հարցերի վերաբերյալ աշխատանքային խմբեր ստեղծելու և այլն:
Սակայն կարեւոր է իմանալ, թե խորհրդարանը որքան հաճախ է կիրառում այդ մեխանիզմները մեզ հետաքրքրող հարցերի շուրջ։
Օրինակ՝ 2022-2023 թվականներին (մինչև հոկտեմբերի 10-ը առկա տվյալներով) պատգամավորները 5 անգամ հարցեր են ուղղել վարչապետին, 68 անգամ՝ առողջապահության նախարարին, 60 անգամ՝ էկոնոմիկայի նախարարին։ Դրանցից 4-ը վերաբերում էր զբաղվածությանն ու գների աճին։
Նույն ժամանակահատվածում երեք անգամ հարցապնդում է կիրառվել վարչապետի, երկու անգամ՝ էկոնոմիկայի, մեկ անգամ՝ առողջապահության նախարարի նկատմամբ։ Միայն առողջապահության նախարարին ուղղված հարցն ու զեկույցը վերաբերում էր գործազրկության և զբաղվածության խնդիրներին, այն էլ՝ ուղղակիորեն սոցիալապես անապահովներին։
Խորհրդարանի տեղեկատվության համաձայն՝ 2022-2023 թվականներին իրականացվել է 28 թեմատիկ ուսումնասիրություն։ Սակայն դրանցից ոչ մեկն ուղղակիորեն չի առնչվում թանկացման, աղքատության, գործազրկության խնդիրներին։
Նյութը պատրաստվել է Հենրիխ Բյոլ հիմնադրամի Թբիլիսիի գրասենյակի ֆինանսավորմամբ՝ Հարավային Կովկասի տարածաշրջան՝ «Աջակցություն Վրաստանում ներառական և կոնսենսուսային քաղաքական միջավայրին» ծրագրի շրջանակներում։ Նյութում արտահայտված կարծիքները պատկանում են «Կոմենտարի»-ին և կարող են չհամընկնել Հիմնադրամի տեսակետներին:
