Ինչու պետք է ինձ հետաքրքրի այս թեման:

Նախադպրոցական կրթությունը կարևոր է դեռահասների լեզվական, ճանաչողական, սոցիալական հմտությունների զարգացման համար և մեծապես որոշում է դպրոցական պատրաստվածությունը, ինչպես նաև ազդում է հետագա ուսումնառության արդյունքների վրա: Բացի այդ, այն նպաստում է ծնողների, հատկապես կանանց զբաղվածությանը։

Մեր մեկնաբանությունը

Նախադպրոցական կրթությունը հավասար հնարավորություններ է ստեղծում երեխաների համար։ Մանկապարտեզների անբավարար թիվը, տրանսպորտի սահմանափակ հասանելիության հետ մեկտեղ, երկար ժամանակ մարտահրավեր է էթնիկ փոքրամասնությունների տարածաշրջաններում:

Նախադպրոցական կրթություն էթնիկ փոքրամասնություններով բնակեցված համայնքներում

Մանկապարտեզներ

Վերջին տարիներին էթնիկ փոքրամասնությունների շրջաններում մանկապարտեզների թիվը փոքր-ինչ աճել է։ 2017-2018 թվականներին բոլոր նման համայնքներում միասին գործել է 188 մանկապարտեզ, 2021-2022 թվականներին այդ թիվը հասնում է 203-ի։ Մառնեուլիի մունիցիպալիտետում իրավիճակը վատացել է, օրինակ՝ վերջին 6 տարում (2017-2023թթ.) մանկապարտեզների թիվը նվազել է 7 միավորով։ Նաև 2021-2022 թվականներին մանկապարտեզներում երեխաների թիվը կտրուկ նվազել է (613-ով պակաս դեռահաս), իսկ նվազման միտումը (22-ով պակաս դեռահաս) շարունակվել է 2023-ին։ Այս տվյալները հատկապես ուշագրավ են, քանի որ էթնիկ փոքրամասնություններով բնակեցված մունիցիպալիտետներից ամենամեծ բնակչությունը բնակվում է Մառնեուլիում։ Այստեղի բնակիչների 84%-ը էթնիկ ադրբեջանցիներ են։ Ավելի պարզության համար նշենք, որ մունիցիպալիտետում, որն ունի 1 քաղաք և 84 գյուղ, կա ընդամենը 14 մանկապարտեզ, որից 3-ը՝ Մառնեուլի քաղաքում, քաղաքի 2 այգի ներկայումս չի գործում։

Հատկանշական է, որ Ախալքալաքի մունիցիպալիտետի այգիների թիվը նույնպես նվազել է, թեև ընդամենը 1 միավորով, այնուամենայնիվ, իրավիճակը դեռ ուշագրավ է։ Մունիցիպալիտետում կա 1 քաղաք և 64 գյուղ, և միայն 15 մանկապարտեզ, որից 3-ը գտնվում են Ախալքալաքում։

Ավելի  մանրամասն

Որոշ համայնքներում մանկապարտեզների կողքին գործում են դպրոցական պատրաստության խմբեր/նախադպրոցական այլընտրանքային ցերեկային կենտրոններ (օրինակ՝ Բոլնիսի, Դմանիսի և Ախալքալաքի մունիցիպալիտետում): Նման խմբերի առկայությունը ողջունելի է, բայց այն չի կարող փոխարինել լիարժեք մանկապարտեզին և պետք է դիտարկել որպես անցումային, ժամանակավոր միջոց մինչև նախակրթարանի կառուցումը։

Հատկանշական է, որ հավելյալ այգիների կառուցումը, ըստ քաղաքապետարանների տրամադրած տեղեկատվության, հաճախ պլանավորված, ընթացքի մեջ կամ նոր ավարտված է և շուտով կսկսվի շահագործումը։ Կարևոր է, որ սա միայն պլան չմնա և ժամանակին այս ուղղությամբ քայլեր ձեռնարկվեն։

Տրանսպորտ

Վրաստանի բնակչության 44%-ը որպես նախադպրոցական կրթության հասանելիության խոչընդոտ նշում է բնակավայրից հեռավորությունը և գյուղում մանկապարտեզի բացակայությունը։ Այս խնդրի լուծման ուղիներից է երեխաների տրանսպորտով տեղափոխման ապահովումը տեղական ինքնակառավարման մարմինների կողմից։

Համաձայն էթնիկ փոքրամասնություններով բնակեցված քաղաքապետարանների տրամադրած տեղեկատվության, դրանցից մի քանիսը դեռահասներին տեղափոխում են մեկ կամ մի քանի ուղղություններով (Բոլնիս, Թեթրիծղարո, Ախալքալաք, Ախալցխա, Սագարեջո): Սակայն իրավիճակը հատկապես ծանր է էթնիկ ադրբեջանցիներով բնակեցված մունիցիպալիտետներում (օրինակ, Մառնեուլիի, Դմանիսիի, Գարդաբանիի մունիցիպալիտետներում տրանսպորտ նշանակված չէ)։ Այստեղ մանկապարտեզների պակասի հետ մեկտեղ վերջին տարիներին նվազում է մանկապարտեզների դաստիարակների թիվը, ինչը կարող է պայմանավորված լինել տրանսպորտի հետ կապված խոչընդոտներով։

Հոդվածը պատրաստվել է «Համայնքային կայունության բարձրացում էթնիկ փոքրամասնությունների տարածքներում տեղեկատվության և վերլուծության հասանելիության միջոցով» ծրագրի շրջանակներում, որը ֆինանսավորվում է Պատերազմի և խաղաղության լուսաբանման ինստիտուտի (IWPR) կողմից՝ Մեծ Բրիտանիայի կառավարության ֆինանսական աջակցությամբ: Տեքստում արտահայտված կարծիքները, բացահայտումները և եզրակացությունները միայն հեղինակներինն են և չեն արտահայտում IWPR-ի կամ Միացյալ Թագավորության կառավարության տեսակետները: