Վրաստանի բյուջետային-հարկային (հարկաբյուջետային) քաղաքականությունը կարգավորվում է «Տնտեսական ազատության մասին» օրենքով, որի նախնական տարբերակը Վրաստանի խորհրդարանի կողմից ընդունվել է 2011 թվականին և ուժի մեջ է մտել 2013 թվականի դեկտեմբերի 31-ին։
Այս հոդվածը քննարկում է, թե ինչպես է այս օրենսդրությունը սահմանափակում հարկաբյուջետային քաղաքականության արդյունավետ իրականացման հնարավորությունը:
Տնտեսական տատանումների և ճգնաժամերի ժամանակ կառավարությունները կարող են բարելավել կամ վատթարացնել երկրի տնտեսական վիճակը՝ օգտագործելով հարկաբյուջետային քաղաքականությունը։
Պատմականորեն որոշ կառավարություններ ճիշտ ժամանակին իրականացրել են ճիշտ հարկաբյուջետային քաղաքականություն՝ հանգեցնելով տնտեսության վերականգնմանը: Եղել են նաև դեպքեր, երբ կառավարությունները սխալ հարկաբյուջետային քաղաքականության են դիմել և երկիրն ավելի ծանր տնտեսական դրության առաջ կանգնեցրել:
Հոդվածում կքննարկենք հարկաբյուջետային քաղաքականության մի քանի հաջող և անհաջող դեպքեր։ Սա մեզ պատկերացում կտա, թե տնտեսական համատեքստում ինչպես է աշխատում հարկաբյուջետային ռազմավարությունը և ինչը ոչ:
Ավելի մանրամասն տե՛ս՝ հարկաբյուջետային քաղաքականության էությունն ու նպատակը
Գլոբալիզացիայի պայմաններում ազգային տնտեսություններն ավելի խոցելի են դառնում արտաքին ցնցումների նկատմամբ, որոնք դրսևորվում են տեղական մակարդակում տնտեսական տատանումներով և ապակայունացմամբ։
Օգտագործելով հարկաբյուջետային քաղաքականությունը, որը ներառում է պետական քաղաքականությունը՝ կապված հարկման, փոխառությունների և բյուջեի ծախսերի հետ, հնարավոր է խուսափել նման տատանումներից։ Բացի այդ, հարկաբյուջետային քաղաքականությունը երկրի ներսում ֆինանսական ռեսուրսների մոբիլիզացման և սոցիալ-տնտեսական քաղաքականության իրականացման հիմնական գործիքն է:
Հարկաբյուջետային քաղաքականության պատասխանատվությունը սովորաբար պատկանում է ֆինանսների նախարարությանը, որը կառավարում է հարկաբյուջետային-հարկային ոլորտները, և խորհրդարանը, որը հաստատում է տարեկան բյուջեն։
Գլոբալիզացիայի պայմաններում ազգային տնտեսություններն ավելի խոցելի են դառնում արտաքին ցնցումների նկատմամբ, որոնք դրսևորվում են տեղական մակարդակում տնտեսական տատանումներով և ապակայունացմամբ։
Օգտագործելով հարկաբյուջետային քաղաքականությունը, որը ներառում է պետական քաղաքականությունը՝ կապված հարկման, փոխառությունների և բյուջեի ծախսերի հետ, հնարավոր է խուսափել նման տատանումներից։ Բացի այդ, հարկաբյուջետային քաղաքականությունը երկրի ներսում ֆինանսական ռեսուրսների մոբիլիզացման և սոցիալ-տնտեսական քաղաքականության իրականացման հիմնական գործիքն է:
Հարկաբյուջետային քաղաքականության պատասխանատվությունը սովորաբար պատկանում է ֆինանսների նախարարությանը, որը կառավարում է հարկաբյուջետային-հարկային ոլորտները, և խորհրդարանը, որը հաստատում է տարեկան բյուջեն։
Վերջին քաղաքական քննարկումներում իշխանությունն ավելի ու ավելի հաճախ է խոսում ինքնիշխանության մասին։ Այդ հռետորաբանությունը ղեկավար թիմն ակտիվացրեց, երբ մեր ռազմավարական գործընկերները սկսեցին քննադատել երկրի արտարժույթի փոխարժեքի կտրուկ փոփոխությունը և խոչընդոտել եվրաինտեգրման գործընթացին։ Այս հոդվածում մենք կփորձենք հակիրճ բացատրել, թե որտեղից է ծագում «ինքնիշխան ժողովրդավարության» գաղափարը, իրականումինչկապունիինքնիշխանությանհետևինչէդանշանակումՎրաստանիհամատեքստում։
Եվրամիությունում Վրաստանի հետագա ինտեգրման նախապայմանը արդարադատության ամրապնդումն է և, այդ նպատակով, դատարանում վեթինգի անցկացումը։ Հոդվածում մենք կքննարկենք որոշ մարտահրավերներ, որոնք վկայում են դատարանում վեթինգի անհրաժեշտության մասին:
Այսօր երկրում գործում են սոցիալական բողոքի բազմաթիվ օջախներ, և հատկապես պետք է առանձնացնել Թբիլիսիի մեխանիզացիայի փողոցում «Էվոլյուցիոն Ջորջիա»-ի գործադուլավոր աշխատակիցների գործադուլը, որը շարունակվում է արդեն 2 ամիս, երկրորդ կենտրոնը Շուկրութի գյուղն է, որտեղ արդեն 180 օր բնակիչները պահանջում են «Ջորջիան Մանգան» ընկերությանպատճառածվնասիարդարացիփոխհատուցում։
Երկուսն էլ դիմում են բողոքի արմատական ձևերի՝ լինի դա հացադուլ, թե շրթունքներ կարել, բայց պետության կողմից լռություն է, էլչեմխոսումգործատուիկամընկերությանմասին։
Վերջերս իշխանությունը, հետևելով մի շարք ոչ ժողովրդավարական քայլերի, փոխել է իր վերաբերմունքը սոցիալական բողոքների նկատմամբ, և եթե նախկինում փորձում էր լուծել խնդիրները, գոնե առերեւույթ, ապա այժմ ընտրել է լիակատար լռության քաղաքականությունը, իսկմյուսկողմից՝ցուցարարներինկատմամբռեպրեսիվմիջոցներէկիրառում։
Պետությունը ծրագրում է երիտասարդության հզորացման տարբեր ռազմավարություններ, և երիտասարդության շրջանում տնտեսական խնդիրները դեռևս հիմնական մարտահրավերն են։
Գործազրկությունը կարեւորագույն խնդիրներից է, որի լուծումը էապես կազդի երկրի տնտեսական վիճակի եւ մարդկանց բարեկեցության վրա։
Վրաստանում նպատակային սոցիալական աջակցության ծրագրի նպատակը պետք է լինի աղքատության հաղթահարումն ու սոցիալական ապահովության բարձրացումը։
Բնակարանային քաղաքականությունը սոցիալական քաղաքականության մի մասն է, առանց որի անհնարին կլիներ բարեկեցություն ստեղծել։
Համարժեք բնակարանի հասանելիության հարցի ամենախնդրահարույց բաղադրիչներից են անօթևանության հայեցակարգի թերությունները։ Անօթեւանների համար համապատասխան պայմաններ ստեղծելու համար անհրաժեշտ է ճիշտ որոշել, թե ով է պատկանում այս խմբին, որը կապված է մարտահրավերների հետ:
Հետխորհրդային շրջանում արդիական դարձավ բնակարանային քաղաքականության հարցը, քանի որ պլանային տնտեսությունից շուկայական տնտեսության անցումը հանգեցրեց անշարժ գույքի որպես կապիտալի առաջացմանը։ Ուստի նման կապիտալի հասանելիությունը ոչ թե ընդհանուր բարիք է, այլ արտոնություն։ Այս հոդվածում մենք կքննարկենք բնակարանների մատչելիության խնդիրը և վրացական իրականության մեջ գոյություն ունեցող պրակտիկաները:
Համապատասխան բնակարանային իրավունքը մարդու հիմնարար իրավունքներից է, որն ամրագրված և ապահովված է միջազգային պայմանագրերով։ Այնուամենայնիվ, դրա պաշտպանությունը հաճախ կապված է մարտահրավերների հետ։
Ըստ «Կոմենտարի»-ի կողմից իրականացված քանակական հետազոտության տվյալների՝ հարցվածների 63%-ը դժգոհ է կամ շատ դժգոհ է, իսկ 33%-ը չեզոք է վերաբերվում աշխատանքային խնդիրների լուծմանը պետության դերին։ Ավելին, հարցվածների զգալի մասը հաղթահարում է աշխատանքի մարտահրավերները՝ փոխելով աշխատանքը (21%), ավելացնելով այլ աշխատանք (32%) կամ ինքնուրույն չի կարողանում հաղթահարել խնդիրները (18%)։ Սա հստակ ցույց է տալիս, որ պետության դերն ու գործառույթը լիովին չի օգտագործվում առկա մարտահրավերների լուծման գործում։
Երկրում սոցիալական պաշտպանության մեխանիզմները համակարգված չեն և հիմնականում մասնատված են: Ոչ ֆորմալ աշխատանքով զբաղված մարդկանց համար այս խնդիրն ավելի լուրջ է, քանի որ նրանք դուրս են մնում նպաստների և սոցիալական պաշտպանվածության համկարգից: Բացի այդ, երբեմն նույնիսկ ֆորմալ հատվածում աշխատողներին հասանելի չեն սոցիալական պաշտպանության որոշակի գործիքներ:
Վրաստանում աշխատողների պայքարն իրենց իրավունքները պաշտպանելու և անարդար աշխատանքային պայմանները փոխելու համար ավելի բարդ է, քան տնտեսապես ուժեղ երկրներում։ Դրա համար շատ պատճառներ կան:
րկրում վերջին տարիներին օրենսդրական բարեփոխումներ են իրականացվել աշխատանքային իրավունքների պաշտպանության ուղղությամբ։ Սրա արդյունքում համեմատաբար ուժեղացել են աշխատողների իրավական երաշխիքները, ինչպես նաև աշխատանքային իրավունքների նկատմամբ վերահսկողությունը։ Այնուամենայնիվ, Վրաստանում ամեն օր ոտնահարվում են տարբեր ոլորտներում աշխատողների իրավունքները։
Այն բանից հետո, երբ Վրաստանի իշխանությունները դեմոնստրացիա ցույց տալով հեռացան՝ չպատասխանելով դատարանի և արդարադատության բարձրագույն խորհրդի հիմնարար բարեփոխման կոչերին, Վենեցիայի հանձնաժողովն առաջին անգամ հստակ մատնանշեց վեթինգի մեխանիզմի կիրառման գաղափարը Վրաստանում։ Ավելի ուշ այս հարցը օրակարգ մտցրեց նաեւ Եվրահանձնաժողովը։ Անցյալ տարի, Վրաստանին ԵՄ-ի թեկնածու երկրի կարգավիճակ շնորհելու հետ մեկտեղ, Եվրամիության 9 առաջնահերթությունները ներառում էին Արդարադատության բարձրագույն խորհրդի անդամների, Գերագույն դատարանի դատավորների և դատարանների նախագահների բարեվարքությունը ստուգելու հատուկ մեխանիզմի ներդրումը։ Վեթինգի հետ կապված բազմաթիվ հարցեր են կուտակվել, որոնց մենք կփորձենք պատասխանել այս տեքստում:
Կառավարությունը դրժեց սեփական հասարակությանը տված խոստումը և օրինագիծը վերադարձրեց խորհրդարան՝ վերանայման։ Այժմ իշխանական քարոզչությունը փորձում է այս նախաձեռնությունը փաթաթել թափանցիկության փաստարկով և հանրությանը համոզել, որ նմանատիպ օրենքները գործում են նաև ժողովրդավարական համակարգերում։ Այս հոդվածի նպատակն է հանրությանը տեղեկացնել օրինագծի վերաբերյալ ճշմարտությունը։
Վրաստանն առանձնանում է էթնիկ խմբերի բազմազանությամբ։ Էթնիկ փոքրամասնությունները կոմպակտ կերպով բնակեցված են մի քանի մունիցիպալիտետներում (ներառյալ Նինոծմինդա, Ախալքալաք, Ախալցխա, Մառնեուլի): Այս հոդվածում ես կխոսեմ իմ փորձի և Նինոծմինդայում ինձ շրջապատող մարդկանց ծանր վիճակի մասին։
Մառնեուլիի մունիցիպալիտետի Շահումյանի գյուղը խիտ բնակեցված է էթնիկ հայերով (այսօրվա դրությամբ՝ մոտ 3000 մարդ է ապրում)։ Ինչպես Վրաստանի էթնիկ փոքրամասնություններով կոմպակտ բնակեցված այլ վայրերում, Շահումյանի գյուղում նույնպես առկա է ինտեգրման սուր խնդիր, որն արտահայտվում է տարբեր տեսանկյուններից։ Այս ամենի հիմքը վրաց լեզվի չիմացությունն է, որը միայն լեզվի իմացության խնդիր չէ, այն դուրս է գալիս իր սահմաններից և բազմաթիվ մարտահրավերներ է առաջացնում էթնիկ հայ բնակչությանը։
Ծնվել և մեծացել եմ Մառնեուլիի մունիցիպալիտետի Կիրիխլո գյուղում։ Սկսել եմ դպրոց հաճախել 2006 թվականից, երբեք մանկապարտեզ չեմ գնացել, քանի որ մեր գյուղում կամ հարակից գյուղերում մանկապարտեզ կամ նախադպրոցական ուսումնական հաստատություն չկա։ Պատկերացրեք, թե որքան դժվար է 6 տարեկան երեխայի համար անմիջապես դպրոց գնալն ու դպրոցական միջավայրին հարմարվելը։
Վրաստանում ազգային փոքրամասնություն լինելը հասարակության մեծամասնության կողմից շքեղություն կարող է համարվել, քանի որ նրանք կարծում են, որ մենք ազատ, իրավահավասար քաղաքացիներ ենք և այլ տարբերվող խնդիրներ չունենք: Ոմանք կարող են նաև մտածել, որ «մենք օգտվում ենք ավելի շատ իրավունքներից, քան անհրաժեշտ է»։ Իրականությունը բոլորովին այլ է։
Չնայած վերջին տարիներին առողջապահության ոլորտում ծախսերի ավելացմանը և համընդհանուր առողջապահական ծրագրի իրականացմանը, առողջապահության հասանելիությունը մնում է մարտահրավեր: Բժշկական ծառայությունների հասանելիության և հանրային առողջության կառավարման կարևոր օղակ է առաջնային առողջապահությունը, որի շրջանակը դեռևս սահմանափակ է Վրաստանում:
Վրաստանում Համընդհանուր առողջապահական ծրագրի իրականացումից հետո ծառայությունների աշխարհագրական հասանելիությունն աճել է։
Սակայն, էթնիկ փոքրամասնություններով բնակեցված շրջաններում բժշկական հաստատություններ ֆիզիկական հասանելիությունը դեռևս խոչընդոտվում է անսարք տրանսպորտային համակարգի պատճառով: Տեղում ժամանած քաղաքացիների համար դեռևս դժվար է կատարյալ սպասարկում ստանալ լեզվական խոչընդոտի, բժիշկների սահմանափակ աշխատանքային գրաֆիկի, ռեսուրսների անբավարարության և ենթակառուցվածքային խնդիրների պատճառով։
Բժշկական ծառայությունների հասանելիության որակը կապված է երկրում առկա առողջապահական մոդելի հետ: Թեև չկա լավագույն առողջապահական խնամքի մեկ կոնկրետ մոդել, այնուամենայնիվ, ըստ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության, առաջնային առողջության պահպանման, համընդհանուր առողջապահական ծածկույթի, որակյալ, անվտանգ, ժամանակին և ժողվրդի կարիքներին ուղղված ծառայությունների զարգացումը պետք է առաջնահերթ լինի ցանկացած համակարգում, որոնք արդյունավետորեն վերահսկվելու են պետության կողմից մասնավոր կամ պետական հաստատություններում:
Առողջությունը արժանապատիվ կյանքի, համայնքի զարգացման և բարեկեցության չափանիշ է: Դրա մասին հոգալը դուրս է անհատական պատասխանատվության շրջանակներից և պահանջում է պետությունից ստեղծել առողջապահական և սոցիալական քաղաքականության համակարգ, որը հասանելի կլինի հասարակության բոլոր խմբերի համար:
Կրթության իրավունքը երաշխավորված է Վրաստանի Սահմանադրությամբ։ Այս իրավունքի լիարժեք իրացումը անհրաժեշտ է ժողովրդավարական պետություն կառուցելու համար։ Միևնույն ժամանակ, կրթության հասանելիության առումով խոչընդոտները սահմանափակում են մարդու լիարժեք կյանքով ապրելու հնարավորությունը:
Էթնիկ փոքրամասնությունների համար որակյալ կրթություն ստանալը ներուժի, հմտությունների, գիտելիքների և կարողությունների զարգացման նախապայման է, որն անհրաժեշտ է հավասար պայմաններում հասարակական կյանքում նրանց արդյունավետ ինտեգրման համար։
Էթնիկ փոքրամասնությունները բարձրագույն կրթություն ստանալու ավելի քիչ հավանականություն ունեն: Լրիվ միջնակարգ կրթությունից բարձր մակարդակի է հասել երկրի ընդհանուր բնակչության 43%-ը, իսկ էթնիկ փոքրամասնություների համար այս ցուցանիշը կազմում է 26%:
Օրենսդրության համաձայն՝ պետությունը դպրոցական կրթություն է տրամադրում պետական և/կամ մայրենի լեզվով։ Վրաստանում գործում են հայկական, ադրբեջանական և ռուսական դպրոցներ և սեկտորներ։ Նման դպրոցները կազմում են հանրակրթական հաստատությունների մոտ 10%-ը (294): Ոչ վրացալեզու կամ սեքտորային դպրոցներում սովորող աշակերտների քանակը կազմում է 14%:
Նախադպրոցական կրթության համընդհանուրությունը և հավասար հասանելիությունը երաշխավորված է օրենսդրությամբ։ Սակայն, նախադպրոցական տարիքի երեխաների միայն 72%-ն է հաճախում մանկապարտեզներ Վրաստանում, մինչդեռ եվրոպական թիրախային ցուցանիշը 95% է: ՄԱԿ-ի Մանկական հիմնադրամի 2018 թվականի տվյալների համաձայն՝ էթնիկ փոքրամասնությունների երեխաների մասնակցությունը նախադպրոցական հաստատություններում կազմել է ընդամենը 33%։
Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության տվյալներով՝ վերջին տարիներին նկատվում է ինչպես մոլախաղերի, այնպես էլ դրանց սպառման ոլորտում ներդրումների աճի համաշխարհային միտում։ Վրաստանում գրեթե ամենուր կարելի է գտնել խաղային հաստատություններ։ Այն հատկապես առատ է զբոսաշրջային և սահմանամերձ բնակավայրերում։ Սա մեծացնում է մոլախաղերից կախվածության (լուդոմանիա) և այլ հարակից սոցիալական ռիսկերի վտանգը:
Մոլախաղերի մասսայականացումը և, առավել ևս, դրանց հետ կապված աճող վտանգները անհրաժեշտ են դարձրել այս հարցի քննարկումը լայն տեսանկյունից: Այսօր այն համատեղում է ժողովրդավարության մոդելների, ազատության և հանրային բարեկեցության հայեցակարգի քննարկումները։
Երկրի ընդհանուր իրավիճակը ուսումնասիրելուց հետո որոշեցինք մունիցիպալ մակարդակով քննարկել խաղային բիզնեսի հետ կապված հարցեր։ Սրա համար ընտրեցինք Ախալքալաքը։
Դրա համար երկու պատճառ կա.
Լիբերալ դեմոկրատիայի շրջանակներում զարգացած տնտեսական համակարգը հիմք ստեղծեց մոլախաղերի արդյունաբերության (խաղային բիզնեսի) զարգացման համար՝ թուլացնելով այս ոլորտում կանոնակարգերը և պետության դերը դրա կառավարման մեջ։ Ժամանակի ընթացքում այս ոլորտը դարձել է բյուջեի հիմնական աղբյուրներից մեկը հատկապես աղքատ երկրների համար։ Բայց այս իրավիճակը վտանգ էր ստեղծում հասարակության սոցիալական կառուցվածքի համար։
Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը մոլախաղերի բիզնեսը համարում է առողջության համար վտանգ ներկայացնող։ Սակայն, վերջին տարիներին այն զգալիորեն աճել է ամբողջ աշխարհում: Նույնը կատարվում է Վրաստանում։ Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ մոլախաղերի կազմակերպումը Վրաստանում ամենաեկամտաբեր գործունեություններից է, և տարեցտարի դրա շրջանառությունն ավելանում է։
Լիբերալ ժողովրդավարության մեջ հաստատված կառավարման մոդելները թուլացրին քաղաքացու քաղաքական դերը և անհամաչափ մեծ իշխանություն տվեց վերնախավին։ Ժամանակի ընթացքում պարզ դարձավ, որ ժողովրդի քաղաքական ներկայացվածության գաղափարը չի պատասխանում իր սկզբնական նպատակներին։ Աճում էին դժգոհությունն ու բողոքը, ինչը սպառնում էր վերնախավի կայունությանը, և նա ստիպված եղավ զիջել իր իշխանության մի մասը։ Ահա թե ինչպես է առաջացել մասնակցային ժողովրդավարությունը, այսինքն՝ կառավարման մոդել, որը կենտրոնացած է որոշումների կայացման գործընթացում քաղաքացիների ներգրավվածության վրա: Ժամանակի ընթացքում զարգացան նաև դրա մեխանիզմները։ Այնուամենայնիվ, պետությունները մինչ այժմ չեն կարողացել հավասար հնարավորություններ ստեղծել հասարակության բոլոր խմբերի, հատկապես էթնիկ փոքրամասնությունների համար, ինչը թույլ չի տալիս հաշվի առնել նրանց կարիքները քաղաքականություն մշակելիս և մեծացնում է անհավասարությունը հասարակության անդամների միջև: Սա մարտահրավեր է նաև Վրաստանի համար։
Արդարադատության մատչելիությունը իրավունք է, որն առաջին հերթին ներառում է դրա տարածքային և ֆիզիկական հասանելիությունը: Ավելի լայն իմաստով այս սկզբունքը պահանջում է վերացնել բոլոր այն հասարակական-քաղաքական խոչընդոտները, որոնք դժվարացնում են քաղաքացիներին օգտվել այս իրավունքից։ Այդպիսի խոչընդոտներ կարող են լինել դատական ծախսերը, դատավարության լեզուն, իրավական օգնության բացակայությունը և այլն: Հոդվածների այս ցիկլում մենք կխոսենք արդարադատության հասանելիության և ազգային փոքրամասնությունների համար խոչընդոտների մասին:
Ժողովրդավարական երկրներում սոցիալական ներառման և ինտեգրման ասպեկտներից մեկը մայրենի և պետական լեզուներ սովորելու համար հավասար պայմանների ստեղծումն է: Լեզուն անհատների ինքնարտահայտման առաջնային միջոցն է և ինքնության անբաժանելի մասը։
Վրաստանում սոցիալական և տնտեսական անհավասարությունը մարդկանց առօրյա կյանքի ուղեկցող երևույթ է։ Էթնիկ փոքրամասնություններին բախվում են լրացուցիչ խնդիրներ զբաղվածության և եկամուտների ստեղծման առումով։
Կրթությունը ճանաչվում է որպես անկախ համընդհանուր իրավունք, ինչպես նաև հիմք և նախապայման, որի իրացումը վճռորոշ է այլ հիմնական իրավունքներից օգտվելու համար։ Կրթության հետ կապված հարցերը հատկապես կարևոր են էթնիկ փոքրամասնությունների համար, քանի որ կրթական համակարգը պետք է հաշվի առնի նրանց հատուկ կարիքները:
Էթնիկ փոքրամասնությունները հաճախ բախվում են զգալի դժվարությունների՝ կապված լեզվական խոչընդոտի հետ, օրինակ՝ աշխատաշուկա, կրթություն, առողջապահություն և այլ սոցիալական ծառայություններ հասանելիության առումով:
Բացի այդ, պաշտոնական լեզվի չիմացությունը որոշ չափով խոչընդոտում է մշակույթի, ավանդույթների փոխանակմանը և հասարակական կյանքում ավելի մեծ ներգրավվածությանը:
Դատարանի միջոցով իրավունքների պաշտպանությունն ուղեկցվում է ֆինանսական ծախսերով։ Երբեմն այդ անխուսափելի ծախսերը քաղաքացուն դրդում են զերծ մնալ դատական վեճերից և հրաժարվել այս ճանապարհով խնդիրներ լուծելուց։ Այս հոդվածը ուսումնասիրում է դատավարության հետ կապված ծախսերը:
Ներկայացուցչական ժողովրդավարությունը աստիճանաբար նվազեցրեց ժողովրդի ազդեցությունը քաղաքական գործընթացների վրա։ Սա մեծացնում է հասարակության դժգոհությունն ու հակադրությունը համակարգի նկատմամբ: Այս պայմաններում համընդհանուր ներգրավվածության վրա կենտրոնացած կառավարման մոդելը կարևոր գործառույթ ունի: Գործիքներ է ստեղծում հասարակ մարդկանց քաղաքականությանը մասնակցելու և գործընթացներին ներգրավելու համար։ Հոդվածում կտեսնենք, թե տեղական մակարդակով մասնակցության ինչպիսի ձևեր են գործում Վրաստանում։
Մասնակցային ժողովրդավարությանը գործելու համար անհրաժեշտ է առնվազն երկու տարր: Դրանք են․ (1) մասնակցության գործիքներ. (2) Այս գործիքների առկայությունը: Առաջին հարցի մասին մենք խոսեցինք նախորդ հոդվածում, իսկ այժմ կքննարկենք մասնակցության հասանելիությունը էթնիկ փոքրամասնություններով բնակեցված մի քանի քաղաքապետարանների օրինակով (Ախալքալաք, Նինոծմինդա, Մառնեուլի, Գարդաբանի):
Պետությունն առաջարկում է անվճար, լիարժեք իրավաբանական աջակցություն նրանց, ովքեր ինքնուրույն չեն կարողանում հաղթահարել դատական քննության երկար, բարդ և ծախսատար գործընթացը: Սակայն այս ծառայությունը համընդհանուր չէ, այսինքն՝ ոչ բոլորն են կարող այն անվերապահորեն ստանալ, ինչը հատկապես խնդրահարույց է ազգային փոքրամասնությունների համար։
Դատական գործընթացն ընթանում է վրացերենով, իսկ պետական լեզվին չտիրապետողներին պետական միջոցների հաշվին թարգմանիչ է նշանակվում։ Այս հոդվածում մենք կխոսենք այն դժվարությունների մասին, որոնց բախվում են էթնիկ փոքրամասնությունների ներկայացուցիչները թարգմանչական ծառայությունից օգտվելիս:
Համայնքի ներգրավվածությունը կառավարման գործընթացում տեղական մակարդակում ունի երկու առավելություն. Քաղաքապետարանի գործունեության արդյունավետության բարձրացմանը զուգընթաց այն նպաստում է հանրային կարիքներին ուղղված քաղաքականության մշակմանը: Այս գաղափարի կարևորությունն ու արժեքը անվիճելի է, ուստի այսօրվա քննարկումները հիմնականում վերաբերում են մասնակցության ձևերին, գործիքներին և բոլոր խմբերի համար հավասար հնարավորություններ ստեղծելուն։ Հոդվածում կքննարկվի էթիկական փոքրամասնությունների մասնակցությունը տեղական որոշումների կայացման գործընթացում և դրա կարևորության մասին:
Մեզ շրջապատող շատ ընտանիքներ ֆինանսական պարտավորությունների պատճառով կորցնում են իրենց վերջին ունեցվածքը: Սոցիալ-տնտեսական ծանր վիճակից դուրս գալու և անխուսափելի կարիքները հոգալու համար մարդիկ ֆինանսական միջոցներ են փնտրում, և հաճախ այդ որոնումն ավարտվում է վաշխառուից գումար վերցնելով։ Այնուամենայնիվ, շատերը չգիտեն նման վարկային հարաբերությունների հետ կապված վտանգներն ու դժվարությունները: Օրենքը չի կարող պարտապաններին պաշտպանել վաշխառուների կեղծավոր և խարդախ սխեմաներից, և, ցավոք, դատարանները նույնպես: Այս հոդվածը ձեզ կխոսեմ, թե ինչ և ինչպես պետք է դատարանը փոխի բնակարանային վեճերը քննարկելիս:
Məhkəmə Dövlət orqanının fəaliyyətini və yaşayış müavinətindən faydalanmağa əlçatımlılığın əhəmiyyətli şəkildə artırılmasını yaxşılığa doğru dəyişə bilər. Bu məqalədə verilmiş bucaqdan Ali Məhkəmə praktikasını müzakirə edəcəyik.
Ուսանողների կացարանաշինությունը ոչ միայն լուծում է ուսանողների խնդիրը, այլեւ ցույց է տալիս, թե պետության համար որքան կարեւոր է քաղաքացիներին կրթություն ստանալու հնարավորությունը:
Անվճար իրավաբանական օգնությունը մատչելի արդարադատության կարևոր բաղադրիչն է։ Աղքատությունը, ռեսուրսների անհավասար բաշխումը և քաղաքական ինստիտուտների ոչ ժողովրդավարական դասավորությունը դժվարացնում են արդարադատության համակարգը: Այս հոդվածում ես ձեզ հետ կկիսվեմ, թե ինչու է կարևոր անվճար իրավաբանական օգնություն ստանալը:
Մարդակենտրոն արդարադատությունը հասկացություն է, որը պետք է փոխի արդարադատության վրա աշխատելու գոյություն ունեցող մոդելը։ Նրա նպատակն է արդարադատության համակարգի հիմքում տեսնել մարդկանց, ոչ թե ինստիտուտներին:
Կենսապահովումը այն գումարն է, որն ամսական անհրաժեշտ է մարդուն արժանապատիվ ապրելու համար: Դա ուղենիշ է, որը պետությունը պետք է օգտագործի տարբեր ծրագրերի և սոցիալական քաղաքականության վրա աշխատելիս:
Լիբերալ դեմոկրատիան հիմնովին փոխեց քաղաքական ներկայացուցչության շրջանակը։ Նա տեղ չի թողել հանրային կարիքների վրա աշխատելու համար։ Այս միտումը հանդիպում է նաև Վրաստանում։ Դա դրսևորվում է ընտրողների և քաղաքական էլիտայի օտարվածությամբ։ Աղքատությունն ու տնտեսական անհավասարությունը հասարակության հիմնական խնդիրն են, սակայն քաղաքական օրակարգը բաց է թողնում սոցիալական մտահոգությունները։
Այս հոդվածում մենք կփորձենք ցույց տալ, թե ինչպես է խորհրդարանի համար առաջնահերթությունը ձեզ ամենաշատը անհանգստացնում երկրում։
Ներածություն: Գործազրկությունը Վրաստանի ամենասուր խնդիրներից է։ Չնայած դրան, քաղաքացիները պետությունից չեն ստանում գործազրկության նպաստ, ինչը նրանց կառաջարկի նվազագույն սոցիալական երաշխիքներ, քանի դեռ չեն հայտնվել աղքատության շեմից ցածր:
Արդարադատության իրականացման գործընթացը հասարակական կյանքի անբաժանելի մասն է։ Դատարանը, որը ներգրավված է արժեքների ստեղծման գործընթացում, գտնվում է հասարակության հետ մշտական հաշվետվողականության ռեժիմում, իրեն համարում է մարդկանց կարիքներին ուղղված և զգայուն ինստիտուտ։ Կոնկրետ ի՞նչ է նշանակում սոցիալապես զգայուն դատարան և ինչպե՞ս ենք մենք նման արդարադատություն ստեղծելու։
Հոդվածի նպատակն է ներկայացնել արդարադատության հիմնարար սկզբունքները, որոնք կարձագանքեն հասարակության կարիքներին ու ակնկալիքներին։
Եվրամիությունը անդամ պետությունների քաղաքացիներին խոստանում է հավասար վերաբերմունք, հավասար հնարավորություններ և պաշտպանություն օրենքի առջև: Եվրոպական դատարանը դրանում կարևոր դեր է խաղում։
Ներածություն
Աշխատակիցների իրավունքների պատշաճ պաշտպանության համար առանցքային նշանակություն ունի Աշխատանքի տեսչական ծառայության արդյունավետ գործունեությունը։ Ծառայության կառուցվածքի և լիազորությունների հաճախակի փոփոխությունների պատճառով լայն հասարակությունը չունի ամբողջական տեղեկատվություն աշխատանքային տեսչության ներկայիս մանդատի վերաբերյալ:
Ներածություն՝ Կազրեթին Քվեմո Քարթլիում Բոլնիս քաղաքի մոտ գտնվող բնակավայր է, որտեղ արդյունահանվում են ոսկի, պղինձ և այլ գունավոր մետաղներ։ Բացի ռազմավարական նպատակներ ունեցող արդյունաբերական նշանակությունից, Կազրեթին հայտնի է իր պատմական հնությամբ ՝ բրոնզե և քարե դարերի եզակի դամբարաններով, հնագույն բնակավայրերով և այլն:
Ներկայացուցչական ժողովրդավարությունը հավակնում է գործել հանուն ժողովրդի, ժողովրդի իշխանությամբ և անունից: Նրա սկզբնական գաղափարը հասարակության «իշխող» և «կառավարվող» մասերի բաժանման հետևանքով առաջացած պատմական անհավասարակշռության հաղթահարումն էր։ Այս մոդելում քվեարկության միջոցով ընտրված էլիտան ստանում է իշխանություն։ Ներկայացուցչական համակարգի առանձնահատկությունն այն է, որ մեկ տարր ՝ հանրային շահը, նրա համար հանդիսանում է ինչպես հեղինակության, այնպես էլ օրինականության աղբյուր: Ներկայացուցչական կառավարումը լիազորված է, եթե այն հիմնված է հանրային շահերի հավասարակշռության վրա հիմնված ազատ ընտրության վրա, և օրինական է, եթե գործում է այդ շահերի շրջանակներում: Այնուամենայնիվ, հետազոտության վրա հիմնված ժամանակակից գրականությունը հաճախ խոսում է այս մոդելի ճգնաժամի մասին, որը կարող է պայմանավորված լինել բազմաթիվ գործոններով, բայց այն առավել ցայտուն դրսևորվում է երկու բանով. մեկը ընտրողների ներկայացվածության ճգնաժամն է (ով է մնացել քաղաքական գործընթացներից դուրս և ովքե՞ր են ներառված դրանում), և երկրորդը՝ ընտրողի շահերի պաշտպանության ճգնաժամն է։
Ներկայացուցչական ճգնաժամը միայն երիտասարդ պետությունների խնդիրը չէ։ Այնուամենայնիվ, այն ունի տարբեր հիմքեր և ձևեր փխրուն և կարծր ժողովրդավարական երկրներում: Մենք այս հարցը կքննարկենք Վրաստանի օրինակով և կկենտրոնանանք ընտրողների շահերի պաշտպանության վրա։
Լիբերալ ժողովրդավարությունը գործում է ներկայացուցչական սկզբունքով։ Տեսականորեն այս հայեցակարգը հիմնված է մարդկանց և նրանց հետաքրքրությունների վրա: Սակայն վերջերս ավելի ու ավելի շատ է գրվում այս մոդելի ճգնաժամի մասին։ Հեղինակները ենթադրում են, որ ներկայացուցչական ժողովրդավարությունը չի կարողանում հասնել իր նպատակներին, չի կարողանում ներկայացնել քաղաքացիներին և պաշտպանել նրանց շահերը: Այս մոդելի ճգնաժամի համաշխարհային միտումը հստակ երեւում է Վրաստանի խորհրդարանի օրինակով։ Նախորդ հոդվածներում մենք քննարկել ենք խորհրդարանի դերը սոցիալական խնդիրների առնչությամբ: Այժմ կխոսենք այն մասին, թե ինչ կարող է անել և ինչ է անում բնական աղետների ժամանակ հասարակության ֆիզիկական անվտանգությունը պաշտպանելու համար:
Երկրում աղքատության մակարդակը գնահատելու համար կարևոր է ուսումնասիրել թե ինչպես զբաղվածության վիճակագրությունը, այնպես նաև եկամուտների վերլուծությունը: Այս հոդվածում մենք կքննարկենք տարբեր մեթոդոլոգիաներով հաշվարկված տվյալների միջև եղած տարբերությունները:
Համաշխարհային մասշտաբով աճող սոցիալական անհավասարության և իշխող վերնախավի նկատմամբ հանրային դժգոհության ֆոնին շատ է խոսվում լիբերալ ժողովրդավարության ճգնաժամի մասին: Այս քննարկումը կասկածի տակ է դնում քաղաքացիների ներկայացվածության ավանդական հայեցակարգը և օրակարգում դնում գործող ժողովրդավարական մոդելի վերաիմաստավորման անհրաժեշտությունը։ Սա ունի պատճառ՝ լիբերալ ժողովրդավարության պայմաններում իշխանությունը չի կարող պատշաճ կերպով ներկայացնել ժողովրդին և պաշտպանել նրա շահերը։ Այս շրջափուլի շրջանակներում մենք խոսելու ենք խորհրդարանի մասին՝ որպես բարձրագույն ներկայացուցչական մարմնի։
Սոցիալական պաշտպանության սխեմաների նպատակն է օգնել հասարակության խոցելի անդամներին ավելի հզորանալ, հաղթահարել աղքատությունը և աշխատաշուկայում արժանապատիվ աշխատանք գտնել:
Աշխատանքի միջազգային կազմակերպության տվյալներով՝ 2020 թվականի դրությամբ գլոբալ բնակչության 47%-ն ապահովված է եղել առնվազն մեկ սոցիալական ապահովության արտոնությամբ։ Այս արտոնություններից օգտվողների մեծ մասը Ամերիկայի և Եվրոպայի բնակիչներն են: Սա զարմանալի չէ, քանի որ պատմությունը ցույց է տվել, որ ազգային սոցիալական ապահովության ուժեղ համակարգերի ստեղծումը երկարաժամկետ գործընթաց է, որի լիարժեք, կայուն զարգացումը պահանջում է ժամանակ և ճիշտ, քաղաքացուն ուղղված քաղաքական քայլեր։
Երկբևեռ քաղաքական տարածքում ընտրողների մոբիլիզացման ամենաարդյունավետ մեխանիզմը զգացմունքային/էմոցիոնալ բևեռացումն է: Այս պահին կուսակցությունները պարտավոր չեն հասարակության առջեւ ծառացած խնդիրները լուծելու համապարփակ ռազմավարություն մշակել, քաղաքականությունը փոխարինվում է քարոզչությամբ, իսկ կուսակցությունները փորձում են աջակցություն ստանալ հակառակորդի վրա անիմաստ հարձակումներով։
ԵԱՀԿ Ժողովրդավարական հաստատությունների և մարդու իրավունքների գրասենյակը (ԺՀՄԻԳ) զեկույց է հրապարակել կառավարող թիմի կողմից նախաձեռնված և այնուհետև մերժված օրենքների նախագծերի վերաբերյալ հանրային բողոքի պատճառով։ Փաստաթուղթը քննադատորեն գնահատում է օրենքների նախագծերը և դրանց հնարավոր ազդեցությունը Վրաստանի ժողովրդավարական զարգացումը։
Վրաստանի բնակչության մեկ վեցերորդը ապրում է բացարձակ աղքատության մեջ, մինչդեռ հարաբերական աղքատության տեսակարար կշիռը տատանվում է մինչև 20%: Սա ցույց է տալիս, որ մեծ թվով մարդիկ չեն կարողանում բավարարել իրենց հիմնական կարիքները և հաճախ փորձում են վարկերի միջոցով հաղթահարել տնտեսական դժվարությունները:
Քաղաքական բևեռացումը ենթադրում է ակնհայտորեն տարբեր հայացքներ ունեցող անձանց առճակատում, այդ թվում՝ հակասական մեղադրանքի ուժեղացում։ Այն խեղաթյուրում է խմբերի միջև նորմալ հաղորդակցությունը և կանխում ռազմավարական հարցերի շուրջ համաձայնությունը: Այս հոդվածում մենք հակիրճ կքննարկենք բևեռացման իմաստը, դրա ձևերը և կքննարկենք դրա ազդեցությունը ժողովրդավարության վրա:
Քաղաքական բևեռացումը զարգանում է տարբեր ձևերով և հիմքերով։ Որոշ դեպքերում կուսակցությունների միջև գաղափարական տարաձայնությունները բնականաբար հանգեցնում են ընդդիմության: Սակայն երկրում առկա միտումները ցույց են տալիս, որ դա հաճախ արհեստականորեն ստեղծված և նպատակաուղղված հակամարտություն է վերնախավերի միջև։ Այս հոդվածում համառոտ քննարկվում է, թե երբ և ինչու են իշխող վերնախավերը ընտրում բևեռացումը:
Վերջին տարիներին երկրում իրականացվել են մի շարք բարեփոխումներ աշխատանքային իրավունքների պաշտպանության, աշխատողների իրավական երաշխիքների ուժեղացման, ինչպես նաև աշխատանքային իրավունքների պահպանման վերահսկողության ոլորտում: Չնայած դրան, արտաժամյա աշխատանքի հետ կապված խնդիրները շարունակում են մնալ բարդ մարտահրավերներ:
Պետության դեմոկրատական վերափոխումը երբեք չի հաջողվում առանց դրա բռնի անցյալին պատշաճ արձագանքելու: Հետռեպրեսիվ պետությունների վերջին փորձը կոտրել է այն առասպելը, որ «պատմական ամնեզիան» բուժում է կոլեկտիվ տրավման և հիմք է ստեղծում կայուն միջավայրում ժողովրդավարություն կառուցելու համար: Անցյալի մոռացումը, որպես կառավարման մեթոդ, չի կարող շահել հանրային հիշողությունը և անընդհատ ստեղծում է կոնֆլիկտների հրահրման, ճնշմանը վերադառնալու վտանգ:
Վրաստանի կառավարությունը վերջին 2 տարիների ընթացքում անընդհատ խոսում է այն մասին, որ երկիրը հարստանում է, իսկ տնտեսությունը՝ աճում, աղքատությունը նվազում է, իսկ գործազուրկների թիվը պատմական նվազագույնի է։
Հոդվածի նպատակն է պարզել, թե արդյոք կառավարության հայտարարությունները համապատասխանում են իրականությանը, ինչպես են հաշվարկվում այդ վիճակագրությունը, ինչ տեսակի տվյալներ են բաց թողնված դրանցում, և արդյոք երկրում կուտակված հարստությունն ազդում է հասարակության մեծամասնության վրա։
Վրաստանի նորագույն պատմության շատ դրվագներ գնահատման կարիք ունեն: Բռնության փորձի անտեսումը խոչընդոտում է ճշմարտության/արդարության հաստատմանը, հաշտեցմանը, ճնշումների կանխմանը և ժողովրդավարական բարեփոխումների հաջող իրականացմանը մեր երկրում։ Ի հակադրություն, գոյություն ունի անցումային արդարադատության հասկացություն, այսինքն՝ վերականգնողական արդարադատություն, որը մեզ ցույց է տալիս անցյալը վերլուծելու և ապագան զարգացնելու ուղիներ: Հոդվածում համառոտ կերպով ներկայացնում ենք պատմական հիմնական փուլերը, որոնց համատեքստում արժե խոսել Վրաստանում այս գաղափարի մասին։
Կենտրոնական բանկերը գների կայունության հասնելու համար դիմում են դրամավարկային քաղաքականության, որի արդյունավետությունը 2021-2022 թվականների գնաճային ճնշման հետ կապված դարձել է ակադեմիական տարածքում բուռն դատողության առարկա։
Ի պատասխան 2022 թվականին գների 8,4% աճի՝ Եվրոպական կենտրոնական բանկը ավելի քան մեկ տասնամյակի ընթացքում առաջին անգամ խստացրեց դրամավարկային քաղաքականությունը՝ վերջ տալով եվրոգոտում բացասական տոկոսադրույքների դարաշրջանին։ Եվրոպական կենտրոնական բանկի այս քաղաքականությունը ծառայում է գնաճը 2% նպատակային մակարդակին վերադարձնելուն։
Այս հոդվածը ներկայացնում է 2021-2022 թվականներին Վրաստանում գների մակարդակի բարձրացումը և Ազգային բանկի դրամավարկային քաղաքականության արձագանքը: Վերլուծելով գնաճի պատճառները՝ մենք կփորձենք գնահատել դրամավարկային քաղաքականության արդյունավետությունը։ Բացի այդ, մենք կդիտարկենք գնաճի նվազեցման այլընտրանքային միջոցներ։
Անցումային արդարադատության հայեցակարգը մշակվել է անցյալ դարի վերջին՝ ավտորիտար ռեժիմների փլուզման ֆոնին։ Այս գործընթացին նպաստեցին Լատինական Ամերիկայում և Արևելյան Եվրոպայում սկսված քաղաքական վերափոխումները։ Հոդվածում համառոտ ակնարկում ենք անցումային արդարադատության փորձը՝ վերը նշված տարածաշրջաների օրինակով։
Արագ տեխնոլոգիական զարգացման դարաշրջանում ավելանում են ատիպիկ աշխատանքի օրինակները։ Կարևոր է քննադատորեն դիտարկել աշխատանքի և զբաղվածության վերափոխումը և այն հետևանքները, որոնք ժամանակի ընթացքում կազդեն տարբեր սոցիալական գործընթացների վրա:
Այս հոդվածը նպատակ ունի խորամուխ լինել գիգացիոն տնտեսության կողմից առաջացած բազմակողմ մարտահրավերների մեջ և ուսումնասիրել աշխատողների բարեկեցությունն ու անվտանգությունն ապահովելու հնարավոր լուծումները:
Անցյալի մոռանալը վաղուց համարվում էր ավտորիտար ռեժիմները քանդելու և պետությունը վերականգնելու խաղաղ ճանապարհ: Այնուամենայնիվ, արդարադատությունը պետություններից պահանջում էր լիարժեք արձագանքել կոլեկտիվ տրավմաներին/վնասվածքներին: Այս գաղափարի հիման վրա է մշակվել անցումային արդարադատությունը։ Հոդվածում հակիրճ բացատրվում է, թե ինչ է նշանակում անցումային արդարադատություն և ինչպես է այն գործում։
Վրաստանը տարբեր բնական ռեսուրսներով հարուստ և, միևնույն ժամանակ, արդյունաբերական տնտեսության կարևոր ավանդույթ ունեցող երկիր է։ Այս ավանդույթը մի կողմից ենթադրում է առկա ռեսուրսների արդյունահանում, մյուս կողմից՝ խորհրդային ժամանակաշրջանում կառուցված վերամշակող/հարստացնող ձեռնարկություններ և այլ ծանր արդյունաբերություններ, որոնց մի մասը դեռևս գործում է երկրում։
Ընտրական համակարգը ժողովրդավարական հասարակության հիմնարար տարրն է։ Որոշիչ է, թե որքանով այն կարող է բոլոր քաղաքացիներին հավասար և արդար ներկայացնել քաղաքական գործընթացներում։ Դրանում որոշիչ դեր է խաղում ընտրական շեմը։ Ընտրական բարձր շեմը քաղաքական գործընթացներում ցածր ներկայացվածության վտանգ է ստեղծում: Հոդվածի նպատակը ԵՄ անդամ երկրներում ընտրական արգելքների և դրա հետ կապված քննադատությունների համառոտ դիտարկումն է:
Քաղաքական համակարգը էական ազդեցություն ունի դատական մարմինների գործունեության վրա։ Մեծամասնության (մեծամասնական) սկզբունքով կառավարումն օգնում է արագ որոշումներ կայացնել: Այսպիսով, այն ստեղծում է արդյունավետ պետական կառավարման ակնկալիք։ Սակայն փաստ է, որ Վրաստանն այս մոդելով չկարողացավ ստեղծել անկախ արդարադատության համակարգ։ Արդյունքում ակտիվացան համընդհանուր մասնակցության և համաձայնության վրա հիմնված (կոնսենսուսային) ժողովրդավարության մասին քննարկումները։ Հոդվածի նպատակն է ցույց տալ մեզ բոլորիս, որ վերջիններս կարող են արդար արդարադատություն առաջարկել։
Վրաստանում վերջին տարիներին ընթացքում տնտեսական աճ է գրանցվել (բացառությամբ 2020 թվականի՝ համաճարակի պատճառով)։ Այնուամենայնիվ, սա քիչ ազդեցություն ունի մեծ թվով մարդկանց բարեկեցության վրա: Այս հոդվածը փորձում է պատասխանել այն հարցին, թե ինչու տնտեսության աճը չի վերածվում բնակչության բարեկեցության մակարդակի բարձրացման, և ինչ կարելի է անել ներկայիս իրավիճակը բարելավելու համար։
Պլեբիսցիտային ժողովրդավարությունը այլընտրանք է լիբերալ ժողովրդավարությանը, որը սահմանափակում է էլիտաների իշխանությունը և մեծացնում է մարդկանց մասնակցությունը քաղաքական գործընթացներին։ Դա ժողովրդական ժողովրդավարության իրական ձև է: Սակայն այն աշխատում է ի նպաստ ժողովրդավարության միայն այն համակարգում, որտեղ կանխվում է քաղաքական գործընթացների վրա միակողմանի ազդեցության սպառնալիքը, մանիպուլյացիաներն ու իշխանության չարաշահման վտանգը։ Ավտորիտար միտումներ ունեցող երկրներում այն կորցնում է իր դեմոկրատական բնույթը և դառնում ռեժիմի լեգիտիմացման գործիք։ Հոդվածի նպատակն է հակիրճ վերանայել պլեբիսցիտար ժողովրդավարության գաղափարը և դրա չարաշահման օրինակները։
Ներածություն. գործազրկությունը Վրաստանի բնակչության հիմնական լուրջ խնդիր է։
Այնուամենայնիվ, երկրում չկա գործազրկության նպաստների համակարգ, որը գործազուրկ քաղաքացիներին որոշակի ժամկետով կապահովի կայուն եկամուտ և կառաջարկեր նվազագույն սոցիալական երաշխիքներ, մինչ նրանք կգտնվեն աղքատության շեմից ցածր:
Վրաստանի բնակչության համար ցածր աշխատավարձը և աշխատանքի դիմաց ոչ համարժեք փոխհատուցումը կարևոր խնդիր են։ Այս հարցի սրությունը հատկապես տեսանելի դարձավ ինչպես համաճարակի, այնպես էլ ներկայիս գնաճի/ինֆլացիայի պայմաններում։ Այնուամենայնիվ, Վրաստանում չկա արդյունավետ գործիք, որն ապահովում է աշխատողների աշխատանքի արդար փոխհատուցում և աշխատուժի առավել խոցելի հատվածի պաշտպանությունը աղքատությունից։
Ժողովրդավարությունը երբեք չի կարող իրեն շռայլություն թույլ տալ փակել իր դռները նրանց առջև, ովքեր ցանկանում են մասնակցել պետության կառավարմանը: Ցավոք, Վրաստանի քաղաքական վերնախավը միշտ հակառակ կերպ է գործել այս հարցի վերաբերյալ որոշում կայացնելիս (հազվադեպ բացառությունով)։
Պատշաճ սոցիալական քաղաքականություն իրականացնելու համար երկրների համար կարևոր է սոցիալական պաշտպանության ճիշտ մոդելի ընտրությունը։ Այս մոդելները տարբերվում են միմյանցից և փոխվում են ըստ երկրների քաղաքական կառուցվածքի, ռեսուրսների, արժեքների և այլ բնութագրերի։
Գործազրկությունը Վրաստանի գլխավոր մարտահրավերներից է։ Երկիրը չունի սոցիալական պաշտպանության պատշաճ համակարգ։ Մարդիկ ստիպված են ինքնուրույն հաղթահարել դժվարությունները և ստիպված են ոչ ֆորմալ աշխատանքով զբաղվել, քանի որ նրանցից շատերը չեն կարողանում այլ աշխատանք գտնել: Սա անկանխատեսելի է դարձնում աշխատավորի կյանքը։
Ինչու՞ պետք է ինձ մտահոգի այս թեման:
Ոչ ֆորմալ զբաղվածությունը գոյատևման միջոց է այն երկրներում, որտեղ սոցիալական պաշտպանության համակարգը թերի է և մասնատված:
Այդպես է նաև Վրաստանում, որտեղ պետությունը չի կարող նույնիսկ բազային սոցիալական պաշտպանություն առաջարկել գործազուրկներին, օրինակ.
Այս ֆոնին երկրում ոչ ֆորմալ աշխատանքով զբաղվող անձանց պաշտպանվածության մակարդակը ցածր է, քանի որ աշխատողների իրավունքները պաշտպանված չեն օրենքով։
