რას გულისხმობს ხალხზე ორიენტირებული მართლმსაჯულება?

ხალხზე ორიენტირებული მართლმსაჯულება ყურადღებას ამახვილებს საზოგადოების საჭიროებებზე, მაგალითად: ჯანმრთელობის, სოციალური, საოჯახო, სამეზობლო და სხვა ტიპის საკითხებზე, რომლებსაც სამართლებრივი განზომილება აქვს. ეს მიდგომა ცდილობს, წინ წამოწიოს სოციალური, ეკონომიკური, გენდერული ბარიერები, რომლებიც აფერებს სამართლებრივი სისტემებით სარგებლობას.

რა ელემენტებისგან შედგება ახალი მიდგომა? 

ახალი კონცეფცია მოიცავს:

მტკიცებულებებსა და კვლევაზე დაფუძნებულ მუშაობას სამართლებრივი საჭიროებების გამოსაკვეთად; 

• თანასწორობასა და ინკლუზიას სოციალურად, ეკონომიკურად მარგინალიზებული ან სხვაგვარად მოწყვლადი ჯგუფების პრობლემების დასაძლევად; 
• ხელმისაწვდომობას არსებული ბარიერების აღმოსაფხვრელად;
• პრევენციას, პროაქტიულობას, დროულობას, რაც გულისხმობს არამხოლოდ კონკრეტული სამართლებრივი საკითხის დროულ გადაწყვეტას, ასევე იმ სისტემური მიზეზების აღმოფხვრას, რომლებიც პრობლემას იწვევს;
• ადგილობრივ გარემოებებთან და ინდივიდუალურ საჭიროებებთან მორგებას;
• ადამიანების და მათი სამართლებრივი შესაძლებლობების გაძლიერებას;
• ინტეგრირებულ სერვისებს, რომლებიც ადამიანის არა მხოლოდ სამართლებრივი, არამედ სხვა პრობლემების გადაჭრასაც გულისხმობს;
• სამართლიანობას და შედეგზე ორიენტირებულობას, რაც არა მხოლოდ სამართლებრივი პროცესის სამართლიანობაზე, არამედ შედეგის სამართლიანობაზეც აკეთებს აქცენტს;
• ეფექტიანობას, რაც სისტემის მუდმივ განვითარებას ითხოვს.
• რას უკავშირდება ახალი კონცეფციის გავრცელება?

წლების განმავლობაში, როცა მართლმსაჯულებაზე მსჯელობდნენ, ყურადღებას ამახვილებდნენ ინსტიტუტებსა და პროვაიდერებზე. ეს, ე.წ. ზემოდან ქვემოთ, მიდგომა მხოლოდ ნაწილობრივ აღმოჩნდა ეფექტიანი. მართლმსაჯულების ფორმალურმა სისტემამ ხალხის საჭიროებებსა და ინტერესებს სათანადოდ ვერ უპასუხა. ახალი მიდგომა წარმოადგენს რეაქციას გლობალურ პრობლემაზე, რომელიც მართლმსაჯულებით სრულფასოვანი სარგებლობის კრიტიკულ სიმცირეზე მიუთითებს. ის ეხმიანება გაეროს მდგრადი განვითარების მიზნებსაც, რომელთა მიხედვით, 2030 წლისთვის მართლმსაჯულებაზე ყველას უნდა მიუწვდებოდეს ხელი. 

სტატია მომზადდა კომენტარის მიერ USAID სამართლის უზენაესობის პროგრამის მხარდაჭერით. პროგრამას ახორციელებს აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტი (EWMI) ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) დაფინანსებით. სტატიის შინაარსზე სრულად პასუხისმგებელია კომენტარი და მასში გამოთქმული მოსაზრებები შესაძლოა არ ასახავდეს ზემოთ ნახსენები საერთაშორისო ორგანიზაციების შეხედულებებს